Những cổ phiếu không nên mua là những cổ phiếu tiềm ẩn nhiều rủi ro. Để tránh các khoản đầu tư không an toàn, nhà đầu tư cần nhận diện được những cổ phiếu đó. Dưới đây là những loại cổ phiếu mà bạn nên cân nhắc thật kỹ trước khi đầu tư.
1. Cổ phiếu có dấu hiệu làm giá
Cổ phiếu có dấu hiệu làm giá là những cổ phiếu bị thao túng, tăng giá mạnh mà không đi kèm với hiệu quả kinh doanh. Các hoạt động làm giá thường được thực hiện bởi một nhóm tổ chức hoặc cá nhân nhằm mục đích thu lợi từ việc đẩy giá cổ phiếu lên cao hoặc kéo giá xuống thấp. Đầu tư vào các cổ phiếu này có thể mang lại rủi ro cao khi giá trị của chúng không phản ánh thực chất.
Ví dụ: Cổ phiếu Công ty cổ phần Xây dựng FLC Faros (Mã chứng khoán: ROS) từng tăng mạnh trong một thời gian ngắn, sau đó giảm sâu, gây ảnh hưởng lớn đến nhà đầu tư.
2. Cổ phiếu của các công ty có tranh chấp và lục đục nội bộ
Công ty gặp phải tranh chấp nội bộ hoặc có xung đột giữa các cổ đông, ban lãnh đạo dễ dẫn đến ảnh hưởng tiêu cực đến hoạt động kinh doanh và giá trị cổ phiếu. Các mâu thuẫn nội bộ này có thể làm giảm lòng tin của nhà đầu tư, khiến giá cổ phiếu dao động thất thường và mất đi tiềm năng tăng trưởng.
Ví dụ: Công ty Tân Tạo, với mã cổ phiếu ITA, từng bị ảnh hưởng nặng nề bởi các tranh chấp nội bộ, đặc biệt là các mâu thuẫn liên quan đến quyền lợi cổ đông và ban lãnh đạo công ty. Những bất đồng trong việc quản lý và điều hành công ty đã khiến giá cổ phiếu ITA dao động bất ổn.
3. Cổ phiếu thanh khoản thấp
Cổ phiếu thanh khoản thấp là những cổ phiếu có khối lượng giao dịch ít, khó mua bán khi cần thiết. Đầu tư vào các cổ phiếu này có thể gây khó khăn trong việc bán ra, đặc biệt khi giá cổ phiếu đang giảm. Cổ phiếu thanh khoản thấp thường kém hấp dẫn với nhà đầu tư do rủi ro khó thanh khoản khi thị trường có biến động.
Ví dụ: cổ phiếu VCR của Công ty cổ phần Đầu tư và Phát triển Du lịch Vinaconex.
- Mã cổ phiếu: VCR
- Sàn niêm yết: HNX (Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội)
- Khối lượng giao dịch trung bình: Thường dưới 10.000 cổ phiếu/ngày
4. Cổ phiếu “trà đá”
Cổ phiếu trà đá là những cổ phiếu có thị giá thấp, thường dưới mệnh giá (dưới 10.000 đồng). Mặc dù giá thấp có thể thu hút nhiều nhà đầu tư mới, nhưng cổ phiếu “trà đá” thường thuộc về các công ty có hiệu quả kinh doanh kém hoặc không ổn định. Cổ phiếu “trà đá” có thể mang lại lợi nhuận ngắn hạn nhưng đi kèm với rủi ro cao khi giá trị thực của công ty thường thấp.
Ví dụ: cổ phiếu KSH của Công ty cổ phần Đầu tư và Phát triển KSH.
- Mã cổ phiếu: KSH
- Sàn niêm yết: HOSE (Sở Giao dịch Chứng khoán TP.HCM)
- Giá giao dịch: Thường dưới 5.000 đồng/cổ phiếu
5. Cổ phiếu của doanh nghiệp niêm yết thua lỗ liên tục trong 3 năm
Công ty thua lỗ liên tục trong 3 năm thì không nên mua
Cổ phiếu của các công ty thua lỗ liên tục trong 3 năm thường không nên mua vì doanh nghiệp gặp khó khăn tài chính, làm giảm khả năng sinh lời và không mang lại triển vọng tích cực. Đầu tư vào các công ty này tiềm ẩn nguy cơ lỗ cao, đặc biệt nếu doanh nghiệp không có kế hoạch cải thiện hiệu quả kinh doanh.
Ví dụ: cổ phiếu HAG của Công ty cổ phần Hoàng Anh Gia Lai.
- Mã cổ phiếu: HAG
- Sàn niêm yết: HOSE (Sở Giao dịch Chứng khoán TP.HCM)
- Thua lỗ 3 năm liên tiếp, từ 2021 đến 2023
6. Cổ phiếu của doanh nghiệp có hoạt động kinh doanh không rõ ràng
Những công ty có hoạt động kinh doanh không rõ ràng, không công bố minh bạch thông tin tài chính, hoặc không có báo cáo tài chính minh bạch là những dấu hiệu cảnh báo. Các công ty này dễ dàng che giấu tình hình tài chính xấu và có khả năng thao túng lợi nhuận, gây thiệt hại lớn cho nhà đầu tư.
Ví dụ: cổ phiếu KSA của Công ty cổ phần Công nghiệp Khoáng sản Bình Thuận.
- Mã cổ phiếu: KSA
- Sàn niêm yết: HOSE (Sở Giao dịch Chứng khoán TP.HCM)
Công ty KSA hoạt động trong lĩnh vực khai khoáng và kinh doanh khoáng sản, tuy nhiên, thông tin về dự án khai thác, sản lượng, và các hoạt động kinh doanh chính của công ty không được công bố đầy đủ và minh bạch. Điều này làm dấy lên lo ngại về khả năng thực hiện các dự án kinh doanh và tính xác thực của các báo cáo tài chính.
7. Doanh nghiệp thường xuyên thay đổi tên công ty
Thay đổi tên công ty thường xuyên là dấu hiệu doanh nghiệp có thể đang gặp vấn đề trong việc xây dựng thương hiệu hoặc tránh né trách nhiệm pháp lý. Các công ty thay đổi tên liên tục dễ gây nghi ngờ về tính ổn định trong hoạt động kinh doanh, làm giảm lòng tin của nhà đầu tư và có thể ảnh hưởng tiêu cực đến giá trị cổ phiếu.
Ví dụ: cổ phiếu FID của Công ty cổ phần Đầu tư và Phát triển Doanh nghiệp Việt Nam (trước đây có nhiều tên khác nhau).
- Mã cổ phiếu: FID
- Sàn niêm yết: UPCoM (Sàn Giao dịch Chứng khoán Hà Nội)
Công ty cổ phần Đầu tư và Phát triển Doanh nghiệp Việt Nam (FID) từng thay đổi tên công ty nhiều lần trong một thời gian ngắn. Trước đây, công ty hoạt động dưới nhiều tên khác nhau như Công ty cổ phần Đầu tư và Thương mại Dầu khí Sông Đà và Công ty cổ phần Đầu tư và Phát triển Hạ tầng FID. Việc thay đổi tên liên tục gây ra sự khó hiểu và thiếu tin tưởng từ phía nhà đầu tư, làm dấy lên câu hỏi về tính ổn định trong chiến lược kinh doanh của công ty.
8. Doanh nghiệp có tài sản ròng âm
Tài sản ròng âm nghĩa là tổng tài sản của doanh nghiệp thấp hơn tổng nợ phải trả, cho thấy doanh nghiệp có khả năng tài chính yếu. Các công ty này đối mặt với nguy cơ phá sản cao và thường không có tiềm năng tăng trưởng, do đó không phải là lựa chọn an toàn cho nhà đầu tư.
Ví dụ: cổ phiếu TTF của Công ty cổ phần Tập đoàn Kỹ nghệ Gỗ Trường Thành.
- Mã cổ phiếu: TTF
- Sàn niêm yết: HOSE (Sở Giao dịch Chứng khoán TP.HCM)
Công ty Gỗ Trường Thành từng ghi nhận tình trạng tài sản ròng âm do nợ phải trả vượt quá tài sản của công ty. Nguyên nhân là do các khoản lỗ lớn và nợ nần tích lũy trong nhiều năm. Điều này có nghĩa là tổng tài sản của TTF không đủ để bù đắp các khoản nợ và nghĩa vụ tài chính, khiến tài sản ròng trở nên âm. Đây là một tín hiệu xấu về khả năng thanh toán và sức khỏe tài chính của công ty.
9. Doanh nghiệp thường xuyên thay đổi ngành nghề kinh doanh
Thay đổi ngành nghề kinh doanh nhiều lần thường là dấu hiệu của sự thiếu nhất quán và thiếu chiến lược phát triển bền vững. Doanh nghiệp chuyển đổi ngành nghề liên tục có thể đang gặp khó khăn trong lĩnh vực chính hoặc thiếu định hướng rõ ràng. Điều này khiến doanh nghiệp dễ rơi vào tình trạng bất ổn và khó phát triển lâu dài.
Ví dụ: cổ phiếu HAR của Công ty cổ phần Đầu tư Thương mại Bất động sản An Dương Thảo Điền.
- Mã cổ phiếu: HAR
- Sàn niêm yết: HOSE (Sở Giao dịch Chứng khoán TP.HCM)
Công ty An Dương Thảo Điền ban đầu hoạt động trong lĩnh vực bất động sản và đầu tư thương mại. Tuy nhiên, theo thời gian, HAR liên tục mở rộng sang các lĩnh vực khác như đầu tư tài chính, xây dựng và du lịch. Việc thay đổi ngành nghề thường xuyên khiến công ty không có định hướng rõ ràng, làm nhà đầu tư bối rối về chiến lược phát triển lâu dài của doanh nghiệp.
10. Cổ phiếu trong diện xử phạt của các cơ quan quản lý
Cổ phiếu bị xử phạt sẽ ảnh hưởng đến tính thanh khoản
Cổ phiếu bị xử phạt bởi cơ quan quản lý thường là các cổ phiếu có liên quan đến các vi phạm như thao túng giá, không công bố đầy đủ thông tin, hoặc sai phạm trong báo cáo tài chính. Đầu tư vào các cổ phiếu này có thể mang lại rủi ro khi công ty có thể bị đình chỉ giao dịch, ảnh hưởng đến tính thanh khoản và uy tín của cổ phiếu.
Ví dụ: cổ phiếu FLC của Công ty cổ phần Tập đoàn FLC.
- Mã cổ phiếu: FLC
- Sàn niêm yết: HOSE (Sở Giao dịch Chứng khoán TP.HCM)
Cổ phiếu FLC bị xử phạt do vi phạm quy định về công bố thông tin. Điển hình là vào tháng 1 năm 2022, ông Trịnh Văn Quyết, chủ tịch Tập đoàn FLC, đã thực hiện “bán chui” 74,8 triệu cổ phiếu FLC mà không công bố thông tin trước theo quy định.
11. Cổ phiếu của doanh nghiệp tụt hậu/ không có triển vọng
Những doanh nghiệp tụt hậu hoặc không có triển vọng phát triển thường không đầu tư vào công nghệ mới, không theo kịp xu hướng thị trường hoặc mất khả năng cạnh tranh với đối thủ. Những công ty này dễ dàng rơi vào tình trạng thua lỗ hoặc không mang lại giá trị gia tăng cho cổ đông.
Thế nào là doanh nghiệp tụt hậu hoặc không có triển vọng?
- Thiếu đổi mới: Doanh nghiệp không đầu tư vào nghiên cứu và phát triển, sản phẩm hoặc dịch vụ trở nên lạc hậu.
- Không cạnh tranh nổi với đối thủ: Doanh nghiệp không có chiến lược để nâng cao sức cạnh tranh, dễ bị các công ty cùng ngành vượt mặt.
- Hiệu quả kinh doanh kém: Lợi nhuận và doanh thu giảm sút, không có dấu hiệu cải thiện trong dài hạn.
Ví dụ: cổ phiếu HVG của Công ty cổ phần Hùng Vương.
- Mã cổ phiếu: HVG
- Sàn niêm yết: HOSE (Sở Giao dịch Chứng khoán TP.HCM), sau đó bị hủy niêm yết chuyển sang UPCoM.
Công ty Hùng Vương từng là một trong những doanh nghiệp lớn trong ngành thủy sản, đặc biệt là trong lĩnh vực chế biến và xuất khẩu cá tra. Tuy nhiên, do các vấn đề trong quản lý và chiến lược kinh doanh, HVG đã dần mất đi vị thế cạnh tranh, không thể bắt kịp với các đối thủ trong ngành. Công ty gặp khó khăn trong việc đáp ứng yêu cầu thị trường và duy trì hiệu quả hoạt động.
Những cổ phiếu không nên mua là danh mục mà nhà đầu tư cần lưu ý để tránh rủi ro trong quá trình đầu tư. Thị trường chứng khoán luôn đòi hỏi sự thận trọng, và việc tránh những cổ phiếu có yếu tố rủi ro cao sẽ giúp bạn bảo vệ tài sản và tối ưu hóa hiệu quả đầu tư.