Theo bạn công ty niêm yết là gì mà rất nhiều doanh nghiệp mong muốn niêm yết trên sàn chứng khoán? Việc niêm yết chứng khoán không chỉ đáp ứng các điều kiện chủ quan mà còn phải tuân thủ pháp luật hiện hành,… Và không phải doanh nghiệp nào niêm yết cũng là “doanh nghiệp vàng”. Là một nhà đầu tư, nếu đang bỏ lỡ nhiều thông tin về công ty niêm yết thì bài viết này dành cho bạn, tìm hiểu ngay.
1. Công ty niêm yết là gì?
1.1. Khái niệm công ty niêm yết là gì?
Theo Điều 4 Luật Chứng khoán 2019, công ty niêm yết là doanh nghiệp có cổ phiếu được giao dịch công khai trên sàn chứng khoán (HNX, HOSE đối với Việt Nam). Điều này có nghĩa là cổ phiếu của công ty được mua bán tự do trên thị trường chứng khoán, giúp công ty huy động vốn từ công chúng để kinh doanh, đầu tư và phát triển.
1.2. Phân biệt công ty niêm yết và công ty chưa niêm yết
Công ty niêm yết có lợi thế về huy động vốn, thanh khoản cổ phiếu và uy tín, nhưng cũng phải tuân thủ nhiều quy định khắt khe như tính minh bạch và các quy định về pháp lý. Ngược lại, công ty chưa niêm yết linh hoạt hơn trong quản lý, nhưng gặp khó khăn khi huy động vốn và giao dịch cổ phần vì không có thị trường công khai.
1.3. Một số ví dụ về công ty niêm yết tại Việt Nam và quốc tế
- Tại Việt Nam, các công ty như Vingroup, Vinamilk, và FPT đều là những công ty đã niêm yết trên sàn chứng khoán HOSE và HNX.
- Trên thế giới, các công ty như Apple, Google, và Microsoft cũng là những ví dụ điển hình cho công ty niêm yết trên sàn NASDAQ.
2. Điều kiện để trở thành công ty niêm yết
2.1. Yêu cầu về vốn điều lệ và tài chính
Một trong những điều kiện tiên quyết để niêm yết là doanh nghiệp phải có mức vốn điều lệ tối thiểu theo quy định của từng sàn chứng khoán. Chẳng hạn, đối với Sở Giao dịch Chứng khoán TP.HCM (HOSE), công ty cần có vốn điều lệ tối thiểu 120 tỷ đồng.
Trong khi Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX) yêu cầu mức vốn từ 30 tỷ đồng trở lên. Đồng thời, tình hình tài chính của công ty cũng phải thể hiện sự ổn định. Doanh nghiệp phải có lợi nhuận dương trong một số năm liên tiếp trước khi nộp hồ sơ niêm yết và không được có lỗ lũy kế tính đến thời điểm đăng ký niêm yết.
2.2. Yêu cầu về cơ cấu cổ đông
Cơ cấu cổ đông ảnh hưởng đến tính thanh khoản và minh bạch của cổ phiếu. Theo quy định, công ty niêm yết cần tối thiểu 100 – 300 cổ đông đại chúng nắm giữ một tỷ lệ cổ phần nhất định để đảm bảo giao dịch tự do, tránh sự chi phối từ một nhóm nhỏ.
Ngoài ra, cổ đông lớn, đặc biệt là ban lãnh đạo, thường phải cam kết giữ cổ phiếu trong 6 tháng đến 1 năm sau niêm yết nhằm duy trì sự ổn định và tạo lòng tin với nhà đầu tư.
2.3. Yêu cầu về minh bạch và quản trị doanh nghiệp
Minh bạch tài chính và quản trị doanh nghiệp là yếu tố then chốt giúp doanh nghiệp duy trì niềm tin của cổ đông và tuân thủ quy định của thị trường chứng khoán. Một công ty muốn niêm yết phải có báo cáo tài chính được kiểm toán bởi một công ty kiểm toán độc lập có uy tín.
Bên cạnh đó, doanh nghiệp phải công bố thông tin định kỳ và bất thường theo quy định của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước và sàn giao dịch. Cuối cùng, công ty niêm yết phải cam kết tuân thủ các nguyên tắc quản trị doanh nghiệp tốt, bao gồm việc bảo vệ quyền lợi của cổ đông, đảm bảo sự minh bạch trong quản lý và vận hành công ty theo các quy chuẩn quốc tế.
3. Quy trình niêm yết công ty trên sàn chứng khoán
3.1. Chuẩn bị hồ sơ đăng ký niêm yết
Doanh nghiệp cần chuẩn bị đầy đủ các tài liệu theo yêu cầu của sàn giao dịch chứng khoán. Hồ sơ bao gồm báo cáo tài chính đã kiểm toán trong ít nhất 2-3 năm gần nhất để chứng minh tình hình tài chính ổn định và minh bạch cùng phương án phát hành cổ phiếu, trong đó nêu rõ số lượng cổ phần dự kiến chào bán, giá trị phát hành và kế hoạch sử dụng nguồn vốn huy động.
Bên cạnh đó, doanh nghiệp phải cung cấp giấy phép kinh doanh, điều lệ công ty cùng danh sách cổ đông lớn và cơ cấu sở hữu để đảm bảo tuân thủ các quy định về niêm yết. Một số công ty còn phải có cam kết từ cổ đông lớn về việc nắm giữ cổ phiếu trong một thời gian nhất định sau khi niêm yết.
Sau khi hoàn tất hồ sơ, công ty nộp đơn đăng ký lên Sở Giao dịch Chứng khoán tương ứng (HOSE, HNX hoặc UPCoM) để bắt đầu quá trình xét duyệt.
3.2. Thẩm định và xét duyệt hồ sơ
Sau khi nhận được hồ sơ, Sở Giao dịch Chứng khoán sẽ tiến hành thẩm định trong vòng 30 ngày. Trong quá trình này, cơ quan quản lý sẽ kiểm tra tính hợp lệ của các tài liệu, đánh giá tình hình tài chính và khả năng sinh lời của công ty. Ngoài ra, cơ cấu cổ đông cũng được xem xét để đảm bảo công ty có số lượng cổ đông tối thiểu theo quy định, giúp tăng tính thanh khoản cho cổ phiếu sau khi niêm yết.
Doanh nghiệp cũng cần tuân thủ các nguyên tắc công bố thông tin và sẵn sàng chịu sự giám sát từ thị trường. Nếu hồ sơ đáp ứng đầy đủ các yêu cầu, công ty sẽ được chấp thuận niêm yết và công bố chính thức trên sàn chứng khoán. Ngược lại, nếu có thiếu sót hoặc chưa đạt tiêu chuẩn, doanh nghiệp cần bổ sung hoặc điều chỉnh theo yêu cầu của cơ quan xét duyệt.
4. Lợi ích khi công ty niêm yết trên sàn chứng khoán
- Việc niêm yết mang lại nhiều lợi ích cho doanh nghiệp, đặc biệt trong huy động vốn, nâng cao uy tín và mở rộng cơ hội phát triển. Niêm yết giúp công ty huy động vốn hiệu quả qua phát hành cổ phiếu, thay vì phụ thuộc vào vay ngân hàng.
- Ngoài ra, việc xuất hiện trên sàn chứng khoán nâng cao uy tín và thương hiệu, vì công ty phải tuân thủ tiêu chuẩn minh bạch tài chính, tạo niềm tin với nhà đầu tư. Niêm yết cũng tăng tính thanh khoản cho cổ phiếu, giúp công ty dễ dàng thu hút nhà đầu tư.
- Cuối cùng, niêm yết mở ra cơ hội phát triển bền vững, giúp công ty tiếp cận vốn lớn hơn, mở rộng thị trường và nâng cao khả năng cạnh tranh.
5. Rủi ro và thách thức khi trở thành công ty niêm yết
Mặc dù niêm yết mang lại nhiều lợi ích, nhưng cũng có không ít rủi ro và thách thức:
- Doanh nghiệp phải đối mặt với áp lực công khai thông tin tài chính và báo cáo hoạt động định kỳ, tạo nguy cơ bị khai thác thông tin từ đối thủ. Giá cổ phiếu có thể biến động mạnh, ảnh hưởng đến huy động vốn và giữ chân cổ đông.
- Ngoài ra, công ty có thể đối diện với nguy cơ bị thâu tóm nếu không có chiến lược bảo vệ phù hợp.
Tuy vậy, với sự chuẩn bị kỹ lưỡng và chiến lược đúng đắn, việc niêm yết vẫn giúp công ty phát triển bền vững.
6. So sánh công ty niêm yết và công ty chưa niêm yết
|
Tiêu chí |
Công ty niêm yết |
Công ty chưa niêm yết |
| Công khai thông tin | Bắt buộc | Không bắt buộc |
| Tính thanh khoản | Cao | Thấp |
| Khả năng huy động vốn | Dễ dàng | Khó khăn |
| Áp lực từ cổ đông | Cao | Thấp |
| Chi phí và thủ tục | Cao, phức tạp | Thấp, đơn giản |
| Quyền kiểm soát của chủ sở hữu | Dễ bị phân tán do nhiều cổ đông | Tập trung, dễ kiểm soát |
| Mức độ hấp dẫn với nhà đầu tư | Cao nhờ tính minh bạch và thanh khoản | Thấp hơn, ít minh bạch |
7. Kết luận
Việc niêm yết trên sàn chứng khoán mang lại nhiều lợi ích nhưng cũng đi kèm với không ít rủi ro và thách thức. Doanh nghiệp cần cân nhắc kỹ lưỡng sao cho phù hợp trước khi quyết định niêm yết. Để cập nhật thêm kiến thức hay ho, hãy theo dõi chungkhoan.com.vn.