Làn sóng bảo hộ thương mại và thuế quan từ Mỹ đang tạo ra những thách thức cho nền kinh tế Việt Nam nói riêng và toàn cầu nói chung. Tuy nhiên, không phải tất cả các ngành đều bị ảnh hưởng như nhau. Bài viết này sẽ phân tích sâu về những nhóm ngành có khả năng an toàn trước việc Mỹ áp thuế quan lên Việt Nam, đồng thời đưa ra góc nhìn chiến lược đầu tư cho nhà đầu tư cá nhân.
Tình hình Mỹ áp thuế quan lên Việt Nam
Việc Mỹ áp đặt thuế quan lên hàng hóa Việt Nam đã tạo ra những thách thức đáng kể cho nền kinh tế. Tuy nhiên, tác động này sẽ không đồng đều, có những ngành sẽ phải chịu nhiều ảnh hưởng nhiều nhưng ngược lại có những ngành sẽ ít bị tác động. Trong đó, các ngành xuất khẩu… Các ngành xuất khẩu, đặc biệt là dệt may, thủy sản, và đồ gỗ, đang phải đối mặt với áp lực giảm sức cầu và tăng chi phí.
Ví dụ:
- Đến tháng 4/2025, Mỹ công bố áp dụng mức thuế đối ứng lên tới 46% đối với hàng hóa nhập khẩu từ Việt Nam.
- Trước khi thuế chính thức áp dụng, một số doanh nghiệp dệt may đã cảnh báo nguy cơ giảm đơn hàng từ 20-30% nếu không có biện pháp ứng phó kịp thời, tương đương thiệt hại từ 5-7 tỷ USD.
- Tuy nhiên, đến thời điểm hiện tại (tháng 6/2025), chưa có số liệu chính thức từ Bộ Công Thương về việc xuất khẩu dệt may sang Mỹ giảm 10% trong năm đầu tiên áp dụng thuế quan. Mức thuế này mới chỉ được công bố và hoãn áp dụng trong 90 ngày, nên tác động thực tế chưa thể hiện rõ trên số liệu xuất khẩu
Tham khảo:
- Bảng mức thuế đối ứng Mỹ 2025 áp dụng cho 185 quốc gia và vùng lãnh thổ?
- Hoa Kỳ điều chỉnh Thuế quan đối ứng từ ngày 10/04/2025 đến ngày 09/07/2025 dựa vào ETA
Tuy nhiên, cũng có những ngành ít bị ảnh hưởng hơn, thậm chí còn có thể hưởng lợi từ việc chuyển dịch ví dụ như ngành sản xuất và lắp ráp linh kiện điện tử là một trong những lĩnh vực được hưởng lợi lớn nhất từ việc các tập đoàn công nghệ lớn mở rộng hoạt động tại Việt Nam, nhờ dịch chuyển đơn hàng từ Trung Quốc sang Việt Nam.
Vì vậy, việc phân tích kỹ lưỡng tình hình và xu hướng thị trường là rất quan trọng để nhà đầu tư có thể đưa ra quyết định đầu tư sáng suốt.
Các yếu tố ảnh hưởng đến tính an toàn của nhóm ngành khi Mỹ áp thuế quan lên Việt Nam
Việc đánh giá “tính an toàn” của một nhóm ngành trước áp lực thuế quan cần xem xét nhiều yếu tố:
- Chi phí sản xuất: Chi phí sản xuất thấp giúp doanh nghiệp cạnh tranh tốt hơn khi thuế quan cao. Tuy nhiên, sử dụng lao động tay nghề và công nghệ tiên tiến sẽ giúp tăng năng suất, sản xuất được nhiều sản phẩm chất lượng hơn, từ đó giảm chi phí trên mỗi đơn vị sản phẩm. Ngược lại, sử dụng lao động giá rẻ và tối ưu quy trình cũng góp phần giảm chi phí, nhưng cần chú trọng nâng cao chất lượng để cạnh tranh lâu dài.
- Thị trường tiêu thụ: Các ngành phục vụ thị trường nội địa hoặc đa dạng hóa thị trường xuất khẩu sẽ ít bị ảnh hưởng bởi thuế quan nhắm vào một thị trường cụ thể như Mỹ. Ví dụ, các ngành như tiêu dùng nội địa, y tế, giáo dục… ít bị ảnh hưởng bởi chính sách thuế quan.
- Chuỗi cung ứng: Các ngành có chuỗi cung ứng linh hoạt, đa dạng hóa nguồn cung cấp nguyên vật liệu sẽ ít phụ thuộc vào một quốc gia cụ thể và có khả năng thích ứng tốt hơn với những thay đổi về thuế quan.
- Chỉ số tài chính: Chỉ số tài chính như lợi nhuận, sinh lời, nợ… phản ánh sức khỏe doanh nghiệp. Khi thuế quan tăng, chi phí sản xuất tăng, lợi nhuận giảm, rủi ro tài chính tăng. Ngược lại, doanh nghiệp có chỉ số tài chính tốt sẽ chống chịu rủi ro từ thuế quan tốt hơn.
- Tâm lý thị trường và sự đáp ứng của các tổ chức tài chính: Niềm tin của nhà đầu tư, các chính sách hỗ trợ của chính phủ và các tổ chức tài chính cũng ảnh hưởng đến sự ổn định và phát triển của nhóm ngành.
Bằng cách phân tích kỹ lưỡng các yếu tố này, nhà đầu tư có thể đánh giá được “tính an toàn” tương đối của các nhóm ngành khác nhau và đưa ra quyết định đầu tư phù hợp.
Nhóm ngành “an toàn” trước việc Mỹ áp thuế quan lên Việt Nam
Mặc dù tác động của thuế quan là đáng kể, một số nhóm ngành tại Việt Nam được đánh giá là có khả năng “miễn nhiễm” tốt hơn và duy trì đà tăng trưởng ổn định. Dưới đây là một số ví dụ:
1. Ngành Chế biến Thực phẩm
Ngành chế biến thực phẩm có lợi thế nhờ nhu cầu tiêu thụ nội địa lớn và ổn định. Sự gia tăng thu nhập của người dân và xu hướng tiêu dùng thực phẩm chế biến ngày càng tăng đã tạo động lực cho sự phát triển của ngành. Hơn nữa, nhiều doanh nghiệp trong ngành cũng đang tích cực đa dạng hóa thị trường xuất khẩu, giảm sự phụ thuộc vào thị trường Mỹ.
Ví dụ: Các công ty như Vinamilk và Masan Consumer đã xây dựng được thương hiệu mạnh và mạng lưới phân phối rộng khắp, giúp họ nắm bắt được nhu cầu ngày càng tăng của thị trường nội địa. Đồng thời, họ cũng đang tìm kiếm cơ hội xuất khẩu sang các thị trường khác như Châu Á, Châu Âu…
Thông tin tham khảo: Theo báo Công an nhân dân, ngày 17/01/2024
Cụ thể, ngành F&B đã đóng góp khoảng 15% vào tổng GDP quốc gia hàng năm. Tại TP Hồ Chí Minh, ngành lương thực, thực phẩm là một trong bốn ngành công nghiệp trọng điểm được ưu tiên phát triển, chiếm 14–15% giá trị sản xuất toàn ngành công nghiệp.
2. Ngành Dược phẩm
Ngành dược phẩm được xem là một ngành phòng thủ, ít bị ảnh hưởng bởi các biến động kinh tế và thuế quan. Nhu cầu về thuốc và các sản phẩm chăm sóc sức khỏe luôn tồn tại và có xu hướng tăng theo thời gian.
Ví dụ: Các công ty như DHG Pharma và Traphaco đã đầu tư mạnh vào nghiên cứu và phát triển (R&D), tạo ra các sản phẩm chất lượng cao và đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng của thị trường. Đặc biệt, đại dịch COVID-19 đã cho thấy tầm quan trọng của ngành dược phẩm và tạo động lực cho sự phát triển của ngành này.
Lưu ý: Mặc dù được đánh giá là “an toàn” hơn, các nhóm ngành này vẫn có thể bị ảnh hưởng gián tiếp bởi thuế quan. Ví dụ, nếu thuế quan khiến nền kinh tế suy giảm, sức mua của người dân giảm sút, thì nhu cầu tiêu thụ thực phẩm và dược phẩm cũng có thể bị ảnh hưởng.
3. Ngành Công nghệ Thông tin và Viễn thông
Ngành công nghệ thông tin (CNTT) và viễn thông tại Việt Nam đang trên đà phát triển mạnh mẽ, được thúc đẩy bởi quá trình chuyển đổi số và nhu cầu ngày càng tăng về dịch vụ viễn thông. Ngành này ít phụ thuộc vào thương mại hàng hóa truyền thống, do đó ít bị ảnh hưởng trực tiếp bởi thuế quan.
Ví dụ: Các công ty như FPT và Viettel đang dẫn đầu trong lĩnh vực phần mềm, dịch vụ viễn thông và chuyển đổi số. Họ tập trung phát triển các giải pháp công nghệ cao, phục vụ cả thị trường nội địa và quốc tế.
Năm 2024, doanh thu toàn ngành TT&TT ước đạt 4.243.984 tỷ đồng, tăng 13,2% so với năm 2023, đóng góp vào GDP ước đạt 989.016 tỷ đồng, tăng 11,2% so với năm 2023.. Xuất khẩu phần cứng, điện tử đạt 132–133 tỷ USD, chiếm 32% tổng kim ngạch xuất khẩu. Các lĩnh vực AI, IoT, blockchain tiếp tục là động lực phát triển của ngành.
Tham khảo:
- Doanh thu toàn ngành TT&TT năm 2024 tăng trưởng 13,2%
- Mục tiêu 4,32 triệu tỷ đồng năm 2025 cho ngành ICT Việt Nam
4. Ngành Logistics và Giao nhận
Mặc dù thuế quan có thể ảnh hưởng nhiều đến khối lượng hàng hóa giao dịch, nhưng ngành logistics vẫn có nhiều cơ hội phát triển nhờ việc tối ưu hóa chuỗi cung ứng và nâng cao chất lượng dịch vụ. Sự phát triển bùng nổ của thương mại điện tử và tăng trưởng xuất nhập khẩu đã tạo động lực mạnh mẽ cho ngành logistics tại Việt Nam.
Ví dụ: Các công ty như Gemadept và Saigon Newport đang đầu tư mạnh vào cơ sở hạ tầng, công nghệ và quản lý để nâng cao năng lực cạnh tranh và đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng của thị trường.
Việc chuyển hướng chiến lược tập trung vào thị trường nội địa và các thị trường xuất khẩu khác ngoài Mỹ cũng là một yếu tố quan trọng giúp ngành logistics duy trì sự ổn định trong bối cảnh bảo hộ mậu dịch gia tăng.
Chiến lược đầu tư cho nhà đầu tư cá nhân
Trong bối cảnh thuế quan và biến động thị trường, nhà đầu tư cá nhân cần thận trọng và xây dựng chiến lược đầu tư phù hợp. Dưới đây là một số gợi ý:
- Đa dạng hóa danh mục đầu tư: Không nên “bỏ tất cả trứng vào một giỏ”. Hãy phân bổ vốn vào nhiều nhóm ngành khác nhau, bao gồm cả những ngành “an toàn” đã đề cập ở trên, để giảm thiểu rủi ro.
- Phân tích kỹ lưỡng các yếu tố bên ngoài: Theo dõi sát sao tình hình thuế quan, chính sách thương mại, và các yếu tố vĩ mô khác có thể ảnh hưởng đến thị trường chứng khoán.
- Đánh giá khả năng sinh lời và rủi ro: Trước khi đầu tư vào bất kỳ nhóm ngành nào, hãy nghiên cứu kỹ lưỡng về tiềm năng tăng trưởng, lợi nhuận và rủi ro của ngành đó.
- Ưu tiên đầu tư dài hạn: Đầu tư dài hạn giúp bạn vượt qua những biến động ngắn hạn của thị trường và tận dụng được lợi ích của lãi suất kép.
- Tham khảo ý kiến chuyên gia: Nếu bạn chưa có nhiều kinh nghiệm đầu tư, hãy tìm kiếm lời khuyên từ các chuyên gia tư vấn tài chính.
Nhận định và triển vọng của các nhóm ngành
- Ngắn hạn: Tác động của thuế quan và những biến động của nền kinh tế toàn cầu sẽ tạo ra những thách thức trong ngắn hạn cho các doanh nghiệp Việt Nam.
- Dài hạn: Tuy nhiên, về dài hạn, nền kinh tế Việt Nam vẫn được kỳ vọng sẽ duy trì đà tăng trưởng tốt. Các nhóm ngành như công nghệ, tiêu dùng nội địa, và dịch vụ vẫn có tiềm năng phát triển mạnh mẽ. Sự ổn định về chính trị và kinh tế vĩ mô của Việt Nam cũng là một yếu tố thu hút vốn đầu tư nước ngoài.
- Khuyến nghị: Nhà đầu tư nên có cái nhìn dài hạn, tập trung vào các doanh nghiệp có nền tảng kinh doanh vững chắc, ban lãnh đạo tài năng và lợi thế cạnh tranh bền vững.
Kết luận
Việc Mỹ áp thuế quan lên Việt Nam tạo ra thách thức nhưng đồng thời cũng mở ra những cơ hội đầu tư mới. Việc tìm kiếm các nhóm ngành “an toàn” đòi hỏi nhà đầu tư phải có sự phân tích sâu sắc, cái nhìn toàn diện và chiến lược đầu tư phù hợp.
Bài viết này đã phân tích tác động của thuế quan lên nền kinh tế Việt Nam và đề xuất một số nhóm ngành tiềm năng cho nhà đầu tư cá nhân. Tuy nhiên, đây chỉ là những phân tích mang tính tham khảo. Quyết định đầu tư cuối cùng vẫn phụ thuộc vào mục tiêu, khẩu vị rủi ro và tình hình tài chính riêng của mỗi người.
