Tín phiếu là một trong những công cụ tài chính ngắn hạn quan trọng, được phát hành nhằm huy động vốn hoặc điều tiết thị trường tiền tệ. Nhờ tính thanh khoản cao và mức độ rủi ro thấp, tín phiếu đã trở thành một kênh đầu tư phổ biến cho các tổ chức tài chính và ngân hàng. Để biết rõ hơn về tín phiếu là gì hãy tham khảo bài viết bên dưới nhé!
Tín phiếu là gì?
Tín phiếu là một công cụ tài chính ngắn hạn do các tổ chức như chính phủ hoặc ngân hàng phát hành để huy động vốn. Tín phiếu có kỳ hạn ngắn, thường dưới 1 năm, và không trả lãi định kỳ như trái phiếu. Thay vào đó, tín phiếu được phát hành với mức chiết khấu so với mệnh giá. Người mua tín phiếu sẽ nhận được phần chênh lệch giữa giá mua và mệnh giá khi tín phiếu đáo hạn, đây chính là lợi nhuận.
Tín phiếu là một phương tiện giúp các tổ chức phát hành có được nguồn tài chính tức thời. Vì kỳ hạn ngắn và tính thanh khoản cao, tín phiếu được các nhà đầu tư ưa chuộng như một công cụ an toàn để đầu tư trong ngắn hạn.
Phân loại tín phiếu trên thị trường hiện nay
Hiện nay, trên thị trường có hai loại tín phiếu phổ biến nhất, bao gồm:
- Tín phiếu kho bạc
- Tín phiếu Ngân hàng Nhà nước
Mỗi loại tín phiếu có vai trò và mục đích phát hành riêng biệt, tùy thuộc vào tổ chức phát hành và mục tiêu huy động vốn.
Tín phiếu kho bạc
Tín phiếu kho bạc là loại tín phiếu do Kho bạc Nhà nước phát hành nhằm mục đích huy động vốn ngắn hạn cho Chính phủ để đáp ứng nhu cầu chi tiêu ngân sách tạm thời. Các khoản tiền thu được từ việc phát hành tín phiếu kho bạc sẽ được sử dụng để bù đắp thâm hụt ngân sách hoặc đáp ứng các nhu cầu tài chính cấp bách trong ngắn hạn. Tín phiếu kho bạc có đặc điểm:
- Không trả lãi định kỳ: Nhà đầu tư mua tín phiếu với giá chiết khấu và nhận mệnh giá khi tín phiếu đáo hạn.
- Thời gian đáo hạn ngắn: Thông thường tín phiếu kho bạc có kỳ hạn ngắn, dưới 1 năm, phổ biến là 3 tháng, 6 tháng hoặc 12 tháng.
- Mức độ an toàn cao: Do tín phiếu kho bạc được phát hành bởi Chính phủ, đây là một trong những công cụ tài chính có mức độ an toàn cao nhất trên thị trường.
- Cơ sở pháp lý: Việc phát hành tín phiếu kho bạc được quy định trong Luật Quản lý nợ công 2017 và các quy định liên quan của Bộ Tài chính về việc phát hành chứng khoán nợ của Chính phủ.
Tín phiếu Ngân hàng Nhà nước
Tín phiếu Ngân hàng Nhà nước là loại tín phiếu do Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) phát hành, nhằm thực hiện các chính sách tiền tệ, đặc biệt là điều tiết lượng tiền trong lưu thông và kiểm soát lạm phát. Bằng cách phát hành tín phiếu, NHNN có thể hút bớt tiền ra khỏi lưu thông để kiểm soát lượng cung tiền, góp phần ổn định giá trị đồng tiền và điều chỉnh lãi suất trên thị trường.
Một số đặc điểm của tín phiếu NHNN:
- Công cụ điều tiết tiền tệ: Tín phiếu NHNN là công cụ giúp NHNN kiểm soát lượng tiền cung ứng và thực hiện các chính sách tiền tệ mở rộng hoặc thắt chặt.
- Thời gian đáo hạn linh hoạt: Kỳ hạn tín phiếu NHNN có thể dao động từ 28 ngày, 91 ngày, đến 182 ngày, tùy thuộc vào nhu cầu điều tiết tiền tệ của NHNN.
- Độ an toàn cao: Tương tự tín phiếu kho bạc, tín phiếu NHNN có mức độ rủi ro rất thấp vì được đảm bảo bởi Ngân hàng Nhà nước.
- Cơ sở pháp lý: Quy trình phát hành tín phiếu NHNN được điều chỉnh bởi Luật Ngân hàng Nhà nước Việt Nam 2010 và các văn bản quy phạm pháp luật liên quan về chính sách tiền tệ.
Mục đích phát hành tín phiếu ra thị trường
Việc phát hành tín phiếu trên thị trường nhằm hai mục đích chính:
- Huy động vốn ngắn hạn: Chính phủ và Ngân hàng Nhà nước sử dụng tín phiếu để huy động vốn tạm thời phục vụ cho nhu cầu chi tiêu hoặc điều tiết tiền tệ.
- Điều tiết lượng tiền trong lưu thông: Đối với Ngân hàng Nhà nước, phát hành tín phiếu là một trong những công cụ chủ yếu để kiểm soát lượng cung tiền trên thị trường, nhằm điều chỉnh lãi suất, ngăn chặn lạm phát và ổn định giá trị đồng tiền.
Phương thức phát hành tín phiếu ra thị trường
Phát hành tín phiếu thường được thực hiện qua phương thức đấu thầu trên thị trường tiền tệ. Các tổ chức tài chính như ngân hàng thương mại và các quỹ đầu tư có thể tham gia mua tín phiếu qua các đợt đấu thầu của Kho bạc Nhà nước hoặc Ngân hàng Nhà nước.
- Phát hành trực tiếp: Một số tín phiếu có thể được phát hành trực tiếp cho các tổ chức tài chính lớn, như các ngân hàng thương mại, thông qua kênh giao dịch liên ngân hàng.
- Phát hành qua đấu thầu: Đây là phương thức phổ biến, trong đó các tổ chức tham gia đặt thầu mua tín phiếu theo mức lãi suất hoặc giá mà họ mong muốn.
Những quy định về tín phiếu
Các quy định về phát hành và giao dịch tín phiếu được quy định rõ ràng trong nhiều văn bản pháp luật của Việt Nam:
- Đối tượng phát hành: Tín phiếu được phát hành bởi Kho bạc Nhà nước và Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN), phục vụ các mục tiêu ngắn hạn.
- Mục đích: Tín phiếu kho bạc huy động vốn ngắn hạn cho ngân sách Chính phủ; tín phiếu NHNN điều tiết lượng cung tiền và kiểm soát lạm phát.
- Thời hạn: Thời hạn của tín phiếu là dưới 1 năm, thường dao động từ 28 ngày đến 12 tháng, phù hợp với các mục tiêu tài chính ngắn hạn.
- Phương thức phát hành: Tín phiếu được phát hành qua phương thức đấu thầu trên thị trường tiền tệ và giao dịch lại trên thị trường thứ cấp giữa các tổ chức tài chính.
- Thanh toán: Tín phiếu không có lãi suất định kỳ; nhà đầu tư mua với giá chiết khấu và nhận mệnh giá đầy đủ khi tín phiếu đến ngày đáo hạn.
- Đối tượng tham gia: Ngân hàng thương mại, tổ chức tài chính, và các quỹ đầu tư lớn là đối tượng chính tham gia mua tín phiếu qua các đợt phát hành.
- Quy định giao dịch: Các giao dịch tín phiếu phải đảm bảo tính minh bạch và công khai, tuân theo các quy định pháp lý như Luật Ngân hàng Nhà nước 2010 và Luật Quản lý nợ công 2017.
Cách xác định giá bán tín phiếu
Giá bán của tín phiếu được xác định dựa trên phương pháp chiết khấu. Tức là, nhà đầu tư sẽ mua tín phiếu với mức giá thấp hơn mệnh giá và nhận lại đủ mệnh giá khi tín phiếu đáo hạn. Công thức tính giá tín phiếu chiết khấu như sau:
Công thức: Giá tín phiếu = Mệnh giá/(1+r*(n/360))
Trong đó:
- r: Lãi suất chiết khấu
- n: Số ngày đến kỳ đáo hạn
Nhà đầu tư thu lợi từ khoản chênh lệch giữa giá mua và mệnh giá tín phiếu vào ngày đáo hạn.
Ví dụ về cách tính lãi suất dựa trên giá tín phiếu:
Giả sử bạn mua một tín phiếu có mệnh giá 100 triệu đồng, giá mua là 98 triệu đồng và kỳ hạn là 90 ngày. Lãi suất sẽ được tính theo công thức:
Lãi suất = ((mệnh giá/giá mua) – 1)*360/kỳ hạn
Thay số vào công thức:
Lãi suất = ((100.000.000/98.000.000)−1)*360/90= 0.0204*4 = 0.0816 =8.16%
Vậy lãi suất tương ứng cho kỳ hạn 90 ngày là 8,16%/năm.
Phân biệt tín phiếu và trái phiếu
Dưới đây là bảng so sánh giữa tín phiếu và trái phiếu dựa trên các yếu tố chính:
| Tiêu chí | Tín phiếu | Trái phiếu |
| Kỳ hạn | Ngắn hạn, dưới 1 năm | Dài hạn, thường từ 1 năm trở lên, có thể lên đến 10 năm |
| Lãi suất | Không trả lãi định kỳ, nhà đầu tư mua với giá chiết khấu và nhận mệnh giá khi đáo hạn | Thường trả lãi định kỳ theo kỳ hạn cố định |
| Phương thức thanh toán | Thanh toán mệnh giá khi đáo hạn | Thanh toán lãi suất định kỳ và hoàn trả mệnh giá khi đáo hạn |
| Tổ chức phát hành | Chính phủ (Kho bạc), Ngân hàng Nhà nước, hoặc tổ chức tài chính | Chính phủ, doanh nghiệp, tổ chức tài chính |
| Mục đích phát hành | Huy động vốn ngắn hạn, điều tiết tiền tệ | Huy động vốn dài hạn cho các dự án đầu tư hoặc chi tiêu lớn |
| Rủi ro | Rủi ro thấp, đặc biệt với tín phiếu Chính phủ | Rủi ro phụ thuộc vào tổ chức phát hành (trái phiếu doanh nghiệp có rủi ro cao hơn) |
| Độ an toàn | Cao, đặc biệt là tín phiếu kho bạc và tín phiếu Ngân hàng Nhà nước | Tương đối an toàn nếu là trái phiếu Chính phủ, rủi ro cao hơn nếu là trái phiếu doanh nghiệp |
| Đối tượng mua | Thường là các tổ chức tài chính, ngân hàng | Cả tổ chức và cá nhân đều có thể mua |
| Thanh khoản | Thanh khoản cao, do kỳ hạn ngắn | Thanh khoản thấp hơn, đặc biệt là các trái phiếu dài hạn |
| Ví dụ phổ biến | Tín phiếu Kho bạc, Tín phiếu Ngân hàng Nhà nước | Trái phiếu Chính phủ, Trái phiếu doanh nghiệp |
Hy vọng qua bài viết trên, bạn đã hiểu rõ hơn về tín phiếu là gì, cách tính giá, lãi suất cũng như các lợi ích khi đầu tư vào công cụ tài chính ngắn hạn này. Tín phiếu không chỉ mang lại sự an toàn mà còn giúp tối ưu hóa lợi nhuận trong một khoảng thời gian ngắn, đặc biệt là với những nhà đầu tư tìm kiếm sự ổn định và thanh khoản cao. Nếu bạn đang tìm kiếm một giải pháp đầu tư an toàn và hiệu quả, tín phiếu có thể là một lựa chọn phù hợp.